Koniec I wojny światowej
W latach 1914-1918 przez Europę przetoczyła się wojna niepodobna do wszystkich innych zwana Wielką Wojną. Dwa potężne bloki państw rzucały przeciwko sobie setki tysięcy żołnierzy. Od pól Flandrii po bezkresne równiny Rosji – wojna pochłonęła miliony istnień.

Skutki wojny
Wysiłek wojenny wyczerpał obie strony konfliktu. Poległy miliony, do swoich domów powróciły setki tysięcy kalek wojennych. Ogromne połacie Europy zostały zrujnowane. Europa pogrążyła się w największym od stuleci, wielowymiarowym kryzysie: gospodarczym, humanitarnym i ideowym. Skutki konfliktu najbardziej odczuwali najbiedniejsi. Ubóstwo i poczucie wykluczenia stały się pożywką dla radykalnych ideologii – marksizmu i nacjonalizmu.

Upadek carskiej Rosji
Wielowymiarowy kryzys spowodowany wojną w największym stopniu dotknął Rosję. Państwo carów okazało się kolosem na glinianych nogach. Klęski wojenne, rozpad struktur państwa, brak środków do walki i głód prowadziły do demoralizacji żołnierzy i niezadowolenia robotników i chłopów.

Powstaje bolszewicka Rosja
W 1917 r. bolszewicy – najbardziej agresywne stronnictwo komunistów, na czele którego stał Włodzimierz Lenin – wzniecili rewolucję i przejęli władzę w kraju. Nowo utworzona Armia Czerwona walczyła na terenie Rosji z przedstawicielami poprzedniego systemu. Cel jej istnienia był jednak o wiele ambitniejszy. Choć bolszewicy głosili prawo do samostanowienia narodów, uważali jednocześnie, że realizuje się ono poprzez rządy proletariatu, co – według nich – dawało prawo Armii Czerwonej do zajmowania innych państw w imię rewolucji.

Odrodzenie się Rzeczpospolitej
Przegrana państw centralnych – Niemiec i Austro-Węgier – w I wojnie światowej i rewolucja, która opanowała Rosję oznaczały klęskę trzech zaborców, którzy 123 lata wcześniej wymazali Polskę z mapy Europy. Polacy wykorzystali sprzyjający moment dziejowy i wywalczyli niepodległość. Polska się odrodziła.

Młoda Polska i zagrożenie bolszewickie
Gdy bolszewicy uporali się z przeciwnikami wewnętrznymi na początku 1920 roku, rzucili niemal wszystkie siły na Polskę. Rozpoczęła się wielka „czerwona ofensywa”. Ogromna ofensywa nieprzyjaciela zmusiła Polaków do cofania się na całym froncie aż po przedpola Warszawy. Pochodowi Armii Czerwonej towarzyszyły gwałty, mordy i grabieże.

Bitwa Warszawska zwana „Cudem nad Wisłą” która rozegrała się 15 sierpnia 1920 r. zaliczana jest do jednej z najważniejszych  bitew w dziejach Świata.
Bitwa, która miała zadecydować o losach Europy rozegrała się pod Warszawą. Obrona była testem dla polskich polityków i wojskowych. Od tego, czy go zdadzą, zależały losy świata. Poznaj głównych polskich aktorów tego dramatu. Bitwa Warszawska oddaliła zagrożenie od stolicy odrodzonej Polski, ale nie oznaczała zakończenia wojny. Druga faza wojny miała zadecydować, jak daleko będzie sięgał wolny świat, a jak daleko sowieckie imperium.
„18. decydująca bitwa w dziejach świata (…) Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się była zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, iż z upadkiem Warszawy środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji”.

Edgar Vincent D’Abernon
przewodniczący Międzysojuszniczej Misji do Polski

Po Bitwie Warszawskiej dzieje wschodniej i zachodniej Europy potoczyły się w diametralnie odmiennych kierunkach. Zachód przez dwadzieścia lat cieszył się względnym spokojem, Wschód stał się siedliskiem tyranii.

Dariusz Garncarczyk